Liselotte Serroen, podoloog
De musculus tibialis posterior is een van de belangrijkste dynamische stabilisatoren van de mediale, longitudinale voetboog. Tendinopathie is een vaak voorkomend probleem bij sporters, alsook een beroepsgerelateerde aandoening. Dit probleem kan zich in elke pees voordoen, vaak dicht bij de insertie of aanhechting waar zich de grootste concentratie stress bevindt. Dit is direct gerelateerd aan de hoeveelheid repetitieve belasting waaraan de pees blootgesteld is.
Etiologie
Een peesletsel ontstaat ten gevolge van intrinsieke (voetstatiek, beenlengteverschil …) en extrinsieke factoren (ondergrond, schoeisel, activiteit …). Tendinopathie komt eerder voor in situaties die de hoeveelheid belasting ter hoogte van de pees doen toenemen, zoals toenemende activiteit, overgewicht, leeftijd en genetische factoren.
Histopathologische wijzigingen
Een normale pees is wit en heeft een stevige fibro-elastische textuur. Histologische wijzigingen in de pees verstoren de normale lineaire structuur van de collageenvezels. Dit resulteert in verzwakking en verlenging van de pees, wat uiteindelijk kan leiden tot een scheur en aantasting van zijn functie. De collageenvezels vertonen desorganisatie en een verhoogde grondsubstantie. De celkernen zijn ook donker gekleurd, ronder en talrijker. De cellen (tenocyten en fibroblasten) vertonen oxidatieve schade en meer apoptose. De aangedane pees vertoont vaak infiltraties van vasculaire en kleine bloedvaten. Deze pathologische veranderingen zijn consistent met ‘degeneratie’ en pogingen tot ‘regeneratie’.
Klinisch beeld
Tibialis posterior tendinopathie kenmerkt zich klinisch door belastingsgebonden en lokale pijnklachten (pijn ter hoogte van de mediale longitudinale voetboog/verloop van de M. Tibialis Posterior). Vaak zien we een verworven pedes plani deformiteit ten gevolge van de insufficiëntie van de pees. Klinische observaties tonen aan dat de aandoening progressief is. Tibialis posterior tendinopathie wordt onderverdeeld in 4 stadia:
- Milde zwelling en mediale enkelpijn (geen deformiteit)
- Progressieve afplatting van de voetboog met een geabduceerde middenvoet
2A: Flexibele voet, maar functionele aantasting van de pees
2B: Incompetente of gescheurde pees - Alle tekenen van stadium 2, waarbij de voetdeformiteit rigide wordt
- Laterale tibiotalaire degeneratie ten gevolge van valguskanteling van de talus
Diagnose
Aan de hand van de klinische presentatie en medische beeldvorming (echografie) stellen we de diagnose. NMR is aangewezen wanneer echografie onvoldoende uitsluitsel geeft of wanneer er een vermoeden is van multipathologie.
Behandeling en preventie
Zooltherapie bevelen we aan bij letsels geassocieerd met abnormale mechanica van de onderste ledematen. Excessieve pronatie ligt mee aan de oorzaak van tibialis posterior tendinopathie. Functionele zolen reduceren een deel van de pronatie in het subtalair gewricht. Ze corrigeren de voet (inverteren) en zijn een effectieve behandeling. Hierb moeten stevige schoenen met een stug contrefort gebruikt worden. Daarnaast is kinesitherapie (excentrische oefeningen) aanbevolen om het structureel herstel van de pees te bevorderen. Wanneer conservatieve benaderingen niet langer effectief zijn, gaan we over tot chirurgie. Vanaf stadium 2B is een chirurgische aanpak aangewezen.
