Enkeldistorsie

Wat is een enkelverstuiking?

Enkelverstuikingen (of enkeldistorsies) zijn vaak voorkomende blessures. Het is een letsel van de gewrichtsbanden, ook wel ligamenten genoemd. De taak van de gewrichtsbanden is om de beenderen bij mekaar te houden en extreme bewegingen van de gewrichten te vermijden. Een enkelverstuiking ontstaat als de enkel te ver in een bepaalde richting kantelt. Hierbij geraken de gewrichtsbanden van de enkel beschadigd of zelfs volledig gescheurd. Meestal is de beschadiging aan de buitenzijde van de enkel.

Zijn alle verstuikingen even erg?

We kunnen verschillende graden van ernst onderscheiden. Het onderscheid is niet altijd gemakkelijk. Hoe meer last, hoe ernstiger het letsel.

• Graad 1 (= lichte verstuiking)
  Lichte pijn, normale beweeglijkheid en functie. Patiënt stapt nog normaal.
• Graad 2 (= matige verstuiking)
  Matige pijn en zwelling, verminderde beweeglijkheid. Patiënt kan niet meer normaal stappen en mankt.
• Graad 3 (= ernstige verstuiking)
  Ernstige pijn en zwelling, beweeglijkheid duidelijk verminderd, steunen is quasi niet meer mogelijk.
  

Daarnaast zien we soms dat er een stukje bot is losgekomen. Dit is meestal aan de plaats waar een gewrichtsband aan het bot vastzit. Het wijst dan ook op een ernstiger letsel.

Soms kan er ook een beschadiging van de gewrichtsbanden aan de binnenzijde van de enkel aanwezig zijn. Dat is ook een ernstiger letsel.

Is een echografie of scanner nodig?

Beeldvorming heeft geen rechtstreeks effect op de genezing. De nood voor bijkomende beeldvorming wordt door de arts ingeschat. Als er specifieke plaatsen gevoelig zijn, is een radiografie zeker aangewezen (Ottawa-richtlijnen).

Bij enkelverstuikingen is een echografie vaak geen meerwaarde tegenover het klinisch onderzoek van een getraind arts. Bijkomende beeldvorming zoals MRI wordt alleen overwogen als er vermoedelijk bijkomende letsels zijn. Het opvolgen van een genezingsproces van gewrichtsbanden met beeldvorming is niet zinvol en schept meestal meer verwarring.

Is een behandeling nodig?

Een ‘no-treatment strategy’ leidt tot een slechter resultaat. Het is meermaals aangetoond dat een niet-behandeling of een onvoldoende behandeling leidt tot een veel moeilijker herstel en een sterk verhoogde kans op blijvende last. De pijn negeren en verder blijven belasten is hier het best voorbeeld.

• Protection: Er wordt aangeraden om de eerste dagen de enkel te beschermen tegen pijnlijke activiteiten en bewegingen. Als bewegen pijnlijk is, is een periode immobilisatie zeer zinvol. Als steunname pijnlijk is, zijn krukken noodzakelijk. Een korte periode gipsimmobilisatie is hier zeker te overwegen.
• Elevation: Hoogstand helpt om pijn en zwelling te verminderen. Houd de enkel zoveel mogelijk boven het niveau van het hart. Het been horizontaal houden is dus niet voldoende. Veel (zelfs met krukken) rondlopen is dus ook niet goed voor het genezingsproces.
• Avoid anti-inflammatories: Zowel het aanbrengen van ijs als het nemen van onstekingsremmers wordt door de huidige literatuur meer en meer afgeraden. Ze kunnen de pijn tijdelijk verminderen, maar vertragen het genezingsproces.
• Compression: Een verband helpt de zwelling te beperken. Zwelling zorgt voor een bijkomende druk op de reeds beschadigde weefsels en dient zoveel mogelijk beperkt te worden.
• Education: Er moet aan de patiënt uitgelegd worden dat het genezingsproces moet gerespecteerd worden. Pijn waarschuwt ons dat we rustiger aan moeten doen. Onvoldoende uitleg zorgt dat bovenstaand advies minder wordt gevolgd met een vertraagd genezingsproces tot gevolg.

LOVE is het acroniem voor de volgende fase van genezing. Love staat voor load, optimism, vascularisation en exercise. De overgang naar deze fase wordt niet bepaald door tijd op zich maar door evolutie in het genezingsproces. Iemand waarbij de eerste fase niet goed verloopt, heeft er geen baat bij om over te schakelen naar de volgende fase. Begeleiding door een kinesitherapeut is heel zinvol in deze fase.

• Load: Toenemende belasting is zinvol om het genezingsproces goed te laten verlopen. Hierbij kan geleidelijk aan teruggekeerd worden naar normale activiteiten. Daarbij is het zinvol om pijn als een leidraad te gebruiken. Het lichaam vertelt op die manier wanneer het zinvol is om te belasting op te drijven.
• Optimism: Oefen je geest om positief te blijven en vertrouwen te hebben in een optimaal herstel.
• Vascularisation: Kies pijnvrije cardiovasculaire activiteiten om de bloeddoorstroming naar de beschadigde weefsels te verbeteren. Fietsen kan hier heel zinvol zijn.
• Exercise: Herstel de beweeglijkheid, kracht en proprioceptie met een actieve aanpak naar herstel. Pijn moet worden vermeden om een optimaal herstel toe te laten. Passieve therapie zoals elektrostimulatie en massage zijn hier geen meerwaarde.

Wat bij aanhoudende last?

Als er aanhoudende last is, is het vooral nuttig te weten of er nog evolutie is. Als de last geleidelijk aan vermindert, is vaak wat meer geduld voldoende. Overbelasting dient te worden vermeden. Kinesitherapie en een enkelbrace kunnen hier zeer zinvol zijn.

Als de last niet vermindert, wijst dit vaak op een genezingsproces dat niet evolueert. Dan is een periode extra rust en bescherming te overwegen. Krukken, werkongeschiktheid, immobilisatie kunnen hier worden overwogen. Bij belangrijke last is een nazicht bij een arts te overwegen. Dan kan ook ingeschat worden of er mogelijks andere letsels aanwezig zijn.