De functie van de rotator cuff (cuff staat voor het geheel aan spieren die het gewricht geheel omvatten) is tweedelig. Hij zorgt namelijk voor de stabiliteit van het schoudergewricht. Bovendien maakt deze rotator cuff bewegen van de arm mogelijk door het selectief aantrekken van de verschillende spiergroepen.
Klachten
De voornaamste symptomen van een rotator cuff zijn pijn en/of krachtsverlies. De pijn straalt uit naar de bovenarm en is meestal aanwezig tijdens bewegingen van de schouder naar de hoogte toe maar kunnen evengoed aanwezig zijn bij bewegingen naar buiten toe of naar de rug toe. Het zijn meestal de bewegingen naar buiten en naar boven die met minder kracht uitgevoerd kunnen worden wanneer de scheur heel groot is en de pezen quasi volledig zijn afgescheurd.
De pijn kan ook ’s avonds en ‘s nachts aanwezig zijn, wanneer op de schouder wordt gelegen.
Oorzaken
Het is de musculus supraspinatus die meestal voor de pijnklachten zorgt.
De supraspinatus heeft maar een beperkte ruimte onder het dak waarin ze kan glijden. Hierdoor slijt de pees ter hoogte van de bovenvlakte tegen het dak van de schouder (het acromion) en verzwakt ze. Tegelijkertijd is er ook de interne aftakeling van de pees die op zijn beurt het geheel verzwakt en gevoeliger maakt voor letsels.
Op lange termijn kunnen er zich zo scheurtjes voordoen die op hun beurt kunnen groter worden door een val of trek op of aan de arm.
Doordat het peesweefsel voorzien is van een beperkt aantal bloedvaten en doordat de slijtage traag verloopt, treedt er bij deze scheurtjes geen bloeding op. Geen bloeding betekent geen bloedklonter en aldus geen littekenweefsel en dus geen genezing.
Temeer omdat de spier fungeert als een elastiek die de pees wegtrekt van het bot, blijft de pees niet ter hoogte van haar oorspronkelijke insertieplaats.
De enige manier om dit letsel te doen genezen, bestaat erin de pees terug op zijn oorspronkelijke plaats vast te maken.
Behandelingsopties
De behandeling is sterk afhankelijk van de leeftijd van de patiënt. Hoe jonger men is, hoe sneller men zal overstappen naar een chirurgische oplossing.
De reden hiervoor is dat een scheur in de pees niet geneest en zelfs geleidelijk aan groter wordt. Hoe langer men loopt met een letsel, hoe meer kans er is dat het groter worden van de scheur, zal leiden tot meer functieverlies, zowel door krachtverlies als door pijn. Dit leidt tot langduriger werkverlet of onmogelijkheid tot het nog verrichten van het werk. Bij mensen op gevorderde leeftijd is die nood tot het nog uitvoeren van zware arbeid minder aanwezig. Bij jongere mensen is er ook meer kans op een goede heling na de operatie door betere resterende kwaliteit van de pezen.
Niet-chirurgische behandeling van een scheur in de rotator cuff
Het is niet altijd noodzakelijk om een scheur in de rotator cuff te herstellen. Indien de kracht en beweeglijkheid nog vrij behoorlijk zijn en de pijn minimaal is, kan eventueel afgewacht worden. De mensen worden evenwel op de hoogte gebracht van de verdere evolutie en de niet-heling.
Een operatie met haar revalidatie en resultaat moet altijd afgewogen worden ten opzichte van de winst in klachten en de risico’s.
De niet-chirurgische behandeling bestaat dan uit infiltraties (maximaal een 3-tal ), ontstekingsremmende medicatie en het voorkomen van verstijving van de schouder door oefeningen en/of kinesitherapie.
Ter preventie van de klachten dient ook gewerkt te worden aan aangepast werk en aangepaste activiteiten. Zo dienen inspanningen in de verte en in de hoogte zoveel mogelijk vermeden te worden alsook bruuske bewegingen.
Wanneer wordt een rotator cuff hechting overwogen?
Bij een actieve persoon kan een scheur in de rotator cuff een belangrijke belemmering vormen bij de normale activiteiten. Of de niet-chirurgische behandeling geeft onvoldoende beterschap van de pijn. Beide zijn een reden voor een rotator cuff hechting. In samenspraak met de specialist wordt deze beslissing genomen.
De operatie
De operatie zelf gaat door onder de vorm van een kijkoperatie. Hierbij wordt niet alleen in de schouder gekeken maar tegelijkertijd worden ook het nodige gedaan om de schouder terug zijn oorspronkelijke vorm te geven, bv peeshechtingen.
Bij een kijkoperatie gebeurt de ingreep via drie tot vier kleine openingen rondom de schouder. U krijgt van de anesthesist een lichte volledige verdoving en een pijnloze plaatselijke of regionale verdoving van de schouder via een prik in de hals, zodat u, als u wakker wordt, geen enorme pijn moet lijden. Deze zogenaamde plexusverdoving wordt gegeven in de voorbereidingsruimte voor de operatie en dit gebeurd onder echo-begeleiding zodat de zenuwen die verdoofd moeten worden duidelijk gezien worden. Dit duurt hoop en al een tien minuutjes.
De positie waarin u ligt tijdens de operatie is ofwel in een zijlig of een zittende positie.
De scheur wordt hersteld door middel van ankers die de pees zoals een knoop aan een hemd, vastmaken op hun oorspronkelijke aanhechtingsplaats. Voor het vastmaken wordt deze beelderige plaats terug bloederig gemaakt om een goede ingroei mogelijk te maken.
Afhankelijk van de grootte van de scheur dienen er één, twee, drie tot vijf ankers gebruikt te worden in één of twee rijen. De constructie zorgt ervoor dat de pees met een zo groot mogelijk oppervlak terug op het bot wordt vastgemaakt. Uiteraard wordt ook nog ruimte gemaakt voor de pezen, zodat deze in de toekomst niet meer kunnen inklemmen. Aan de onderzijde van het dak wordt een 3-tal millimeter bot weggefreesd.
Mogelijke postoperatieve verwikkelingen bij een rotator cuff hechting
Zoals bij iedere chirurgische ingreep zijn er ook mogelijke complicaties bij een hechting van de rotator cuff.
De belangrijkste zijn:
- Reactie op de algemene anesthesie/verdoving: Vaak voorkomende reacties zijn misselijkheid, hoofdpijn en braken.
- Tijdens de operatie wordt een bijkomende lokale verdoving gegeven in de hals. Dit gebeurd onder echtgeleiding en dient om de pijn weg te nemen tot 20h na de operatie. Hierdoor lijkt uw arm verlamd. Zowel het gevoel in de arm is verdwenen en kunt u geen enkele spier gebruiken. Dit ‘naslapen’ van de arm is normaal. Nadien kan u nog enige tijd last hebben van tintelingen in de arm of de hand door lokale irritatie van de zenuwen. Deze tintelingen verdwijnen in de loop van de volgende dagen vanzelf.
- Onherstelbare pees: Tijdens de operatie kan geconstateerd worden dat de pees onherstelbaar is. De scheur is te groot en de pezen zijn te ver teruggetrokken zodat het onmogelijk is de pees terug op zijn oorspronkelijke plaats te herfixeren. De pijn zal door de operatie wel verminderen, maar er zal geen toename van de kracht zijn. In deze situatie kan alsnog voorgesteld worden om in een tweede tijd een omgekeerde schouderprothese te plaatsen mochten de mensen toch veel klachten blijven houden.
- Infectie: Bij elke operatie is er een beperkt risico op infectie. Bij het optreden van een infectie wordt antibiotica gegeven.
- Verstijving van de schouder: Om verstijving in de schouder te beperken, start u vrij snel met kinesitherapie. Dit wil zeggen reeds na een paar dagen. Ondanks deze vroegtijdige start van correcte kinesitherapie stellen we toch bij een beperkt aantal personen verstijving van de schouder vast. Dit is te wijten aan een ontsteking van het gewrichtskapsel. De behandeling bestaat uit verdere kinesitherapie en een eventuele infiltratie.
Nazorg
Het is belangrijk om te weten dat het succes van de ingreep afhankelijk is van de toestand van de pezen in uw schouder.
We zien dat na een rotator cuff hechting 80 tot 95% van de patiënten een goed tot bevredigend resultaat behalen waarbij een vermindering van de pijn, herstel of bevordering van de functie en beweeglijkheid, en patiënttevredenheid wordt aangegeven.
Men dient zich echter wel goed bewust te zijn van het feit dat de revalidatie na dergelijke operatie toch wel zijn tijd vraagt nl. tussen 4 en 6 maanden.
