De voorste kruisband (VKB) is een gewrichtsband die het bovenbeen aan het onderbeen verbindt midden in de knie. Wanneer sporters een ernstig ongeval hebben met hun knie is deze band veelal gescheurd. De voorste kruisband is belangrijk gedurende de dagelijkse activiteiten en is absoluut noodzakelijk voor de stevigheid van de knie bij bepaalde sporten.
Patiënten
Meestal moet men enkele weken wachten op een operatie. Wanneer te overhaast wordt geopereerd, is er een sterk vergroot risico op bepaalde verwikkelingen: ontsteking, stijfheid en vergroeiingen. Om over te gaan tot operatie, moeten drie zaken in orde zijn:
- De knie moet goed ontzwollen zijn.
- De beweeglijkheid van de knie (strekken en plooien) moet bijna volledig hersteld zijn.
- De knie moet pijnvrij zijn.
Daarbij is het goed om al een goede controle te hebben van de quadricepsspieren (=dijspieren die de knie doen strekken). Hiervoor kan het zinvol zijn om naar de kinesist te gaan voor de operatie. Wanneer er andere letsels (kraakbeen, meniscus en andere gewrichtsbanden) aanwezig zijn, kan dit de planning veranderen.
De behandeling
De operatie zelf gebeurt via een kijkoperatie. Bij een kijkoperatie worden er enkele openingen gemaakt waarbij een kleine camera en instrumenten worden ingebracht. De operatie gebeurt in verschillende stappen.
Anesthesie
De verdoving is meestal een plaatselijke verdoving. Via een prik in de rug worden enkel de benen verdoofd. Voor de operatie krijgt de patiënt ook lichte medicatie om zich rustig en comfortabel te voelen. In bepaalde gevallen kan ook voor een volledige verdoving worden gekozen.
Voorbereiding
Er is wat voorbereiding nodig om het been te ontsmetten en het aanbrengen van de steriele doeken. De nodige instrumenten worden klaargelegd. Een knelband wordt rond het bovenbeen gedaan om bloeding tegen te gaan. Een dosis antibiotica wordt toegediend om infecties tegen te gaan. De pezen worden genomen via een kleine opening aan de binnenzijde van de knie. Nadien worden deze pezen voorbereid om een stevige nieuwe voorste kruisband te vormen. De diameter wordt gemeten.
De kijkoperatie
- Schoonmaken en nakijken van de knie
De kijkoperatie wordt gestart met het schoonmaken van de knie. Kapotte vezels en losse fragmenten worden verwijderd. Eventuele meniscus- of kraakbeenletsels kunnen dan ook worden behandeld. - Maken van de bottunnels
Terwijl in de knie wordt gekeken, wordt met een speciaal instrument een tunnel in het bovenbeen en het onderbeen gemaakt. Er wordt nauwkeurig op gelet dat deze tunnels perfect uitkomen op de plaats waar de vroegere kruisband aan het bot vastzat. De vroegere anatomie wordt zo goed mogelijk hersteld. De diameter van de tunnels wordt aangepast aan de dikte van de nieuwe kruisband zodat die perfect past. Door de onderste tunnel wordt de nieuwe kruisband nadien ingebracht. - Fixatie in de tunnels
Nu de nieuwe kruisband is ingebracht moet die stevig worden vast gemaakt in de twee tunnels. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een speciale techniek waarbij een plaatje (endobutton) wordt gekanteld aan het uiteinde van de tunnel. Onderaan wordt deze vastgemaakt met een stevige schroef, en vaak ook een kram.
Complicaties
Zoals iedere chirurgische ingreep zijn er ook mogelijke complicaties bij een reconstructie van de voorste kruisband. De belangrijkste complicaties zijn:
- Bloedklonter: Een risico na een knieoperatie is het vormen van een bloedklonter in een ader van het onderbeen. Om het risico hierop tegen te gaan is het aan te raden de voet regelmatig te bewegen en vaak de spieren van kuit en dij op te spannen.
Bijkomend wordt medicatie (Clexane®, Fraxiparine®) gegeven om het bloed te verdunnen. De medicatie wordt gegeven via een dagelijks prikje in de buik. Een verpleegster moet hiervoor thuis bij de patiënt komen. Dit kan ook aan de patiënt aangeleerd worden, zodat u het zelf kan doen. - Bloeding: Soms kan er na de operatie een bloeding optreden in de knie. Door regelmatig ijs op de knie te leggen zal dit beperkt worden. Bij een grotere bloeding in de knie dient er soms in de knie geprikt te worden om het bloed te verwijderen. In veel gevallen gaat het bloed echter vanzelf oplossen in het lichaam.
- Infectie: Bij elke operatie is er een beperkt risico op infectie. De meest voorkomende oorzaak zijn bacteriën van de huid van de patiënt. Om het risico zo klein mogelijk te maken wordt steriel gewerkt en krijgt de patiënt antibiotica tijdens de operatie.
- Falen van de ingreep: Na de operatie moet de geplaatste nieuwe kruisband vastgroeien. Bij onvoorzichtig gedrag kan deze echter loskomen, waardoor de ingreep gedeeltelijk of volledig faalt.
Revalidatie
Na de operatie volgt een herstelfase. Deze herstelfase is zeer belangrijk na een reconstructie van de voorste kruisband. Onvoorzichtig gedrag (gevaarlijke bewegingen of overbelasting) kan lijden tot een volledig of gedeeltelijk loskomen van de nieuwe kruisband. Hierdoor kan de operatie voor niks zijn geweest. Te angstig gedrag kan lijden tot stijfheid in de knie.
De patiënt zelf is verantwoordelijk voor het goede verloop na de revalidatie. Het is de taak van de kinesist om hem hierin te begeleiden. Daarom werd ook een brochure gemaakt specifiek voor kinesisten. De kinesist zal u oefeningen aanleren. Het is echter noodzakelijk om deze oefeningen regelmatig zelfstandig thuis te doen.
De revalidatie gebeurt in verschillende fasen. Deze fasen zijn afgestemd op een gemiddeld verloop en op de natuurlijke ingroei van de nieuwe kruisband. Als men te snel naar de volgende fase overgaat, riskeert men dat de nieuwe kruisband te weinig vastzit en loskomt.
